Atp sentezi

  ATP’NİN ÖZELLİKLERİ:

1.        Bütün canlıların yaşamsal faaliyetlerinde doğrudan kullanabildiği enerji ATP enerjisidir.

2.        Virüsler hariç her canlı tarafından sentezlenir. (virüsler canlılık özellikleri göstermez)

3.       ATP hücre içinde sentezlenir ve hücre içinde kullanılır.

4.        ATP’nin sentezi bir dehidrasyon tepkimesidir. Dolayısıyla ATP büyük bir moleküldür ve hücre zarından geçemez. Bu nedenle bir hücreden diğerine aktarılmaz, her hücre kendi ATP’sini kendisi üretir.

5.       ATP enerjisinin dönüşümü süreklidir. Yani bir taraftan ATP sentezlenirken diğer taraftan ATP yıkıma uğratılır.  Bu sayede enerjide maksimum düzen sağlanır.

6.        ATP kademeli olarak üretilir. Bu şekilde hem enerji ekonomik olarak kullanılmış olur hem de açığa çıkabilecek fazla enerjinin ısıya dönüşerek hücreye zarar vermesi önlenmiş olur.

7.       Hücrede depolanamaz. İhtiyaç kadar üretilip harcanır.

8.       ATP’nin yıkımı ve sentezi birbirinin tersi olaylardır. Dehidrasyon ile sentezlenir. Hidroliz ile parçalanır. 

9.        Fotosentezde üretilen ATP sadece fotosentez tepkimeleri için kullanılır.

10.     Sentezi, enerji alan(endergonik) hidrolizi enerji veren(ekzergonik) tepkimelerdir.

      ATP’NİN SENTEZİ-YIKIMI VE KULLANILIŞI

Ö        ATP’nin sentezlenmesi için besinlerin yıkımından açığa çıkan enerji kullanılır. Besinlerin yıkımından açığa çıkan kimyasal enerji ATP’nin fosfat molekülleri arasında depo edilir. ATP’deki enerji hücre içinde aşama aşama kullanılır. 

Ö        Hücre için enerjiye ihtiyaç duyulduğunda başlangıçta verilen ve fosfat molekülleri arasında depo edilmiş enerji kullanılır.

Ö        Bu bağların kopması ile serbest kalan bağ enerjisi hücrede biyokimyasal olaylarda kullanılır. Enerjinin kullanımı;

Ö         Önce ATP’deki 3. Fosfat koparılır. Kopan fosfat molekülü beraberinde enerjiyi de taşır. Enerji yüklü fosfat reaksiyona girecek moleküle bağlanır. Böylece fosfat bağında bulunan enerjinin büyük bir kısmı da bu moleküle aktarılır. Fosfattan enerjiyi alan molekül aktifleşir ve reaksiyona girmeye hazır hale gelir.

Örnek:

ü   Hücre içinde ATP yokluğunda glutamik asitten glutamin kendiliğinden oluşmaz. 3.4 kcal enerji gerektirir.

ü   Hücre içinde glutamin yapımı için önce ATP hidroliz edilerek son fosfat koparılır. Yüksek enerjili fosfat glutamik asite aktarılarak kararsız bir ara bileşik oluşturulur.

ü   Daha sonra bu bileşikteki fosfat amonyak ile yer değiştirir ve glutamin oluşur.

ü   ATP nin hidrolize olması ortama 7,3 kcal’lik enerji salar. Bu da glutamin sentezi için gerekli enerji ihtiyacını fazlasıyla karşılar.